การถ่ายภาพในช่วงแสงสนธยา และเวลาเกิดแสงสนธยาใน จ.ราชบุรี

แสงสว่างบนท้องฟ้าหลังจากดวงอาทิตย์ตกในช่วงเวลาโพล้เพล้ก่อนท้องฟ้าจะมืดสนิท  และเวลาเช้ามืดก่อนดวงอาทิตย์จะขึ้นนั้น ทางดาราศาสตร์และการเดินเรือเรียกว่า "แสงสนธยา หรือแสงเงินแสงทอง" ภาษาอังกฤษเรียกว่า "Twilight" เป็นแสงที่เกิดจากการกระเจิงของแสงอาทิตย์ในบรรยากาศโลก ยิ่งดวงอาทิตย์อยู่ต่ำกว่าขอบฟ้ามากเท่าใด แสงที่กระเจิงจากบรรยากาศชั้นบนลงมายังชั้นล่างก็ยิ่งน้อยลงมากเท่านั้น ทำให้ท้องฟ้ายิ่งมืดมากขึ้น

ภาพถ่ายในช่วงแสงสนธยา 
ภาพโดย : ศุภฤกษ์ คฤหานนท์
ที่มาของภาพ (สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ. 2565)

แสงสนธยามี 3 ชนิด กำหนดตามระยะห่างเชิงมุมของดวงอาทิตย์ที่ทำกับขอบฟ้าของผู้สังเกตการณ์ ได้แก่

1. แสงสนธยาทางการ (civil twilight) เกิดขึ้นเมื่อดวงอาทิตย์อยู่ต่ำกว่าขอบฟ้า 6°
2. แสงสนธยาเดินเรือ (nautical twilight) เกิดขึ้นเมื่อดวงอาทิตย์อยู่ต่ำกว่าขอบฟ้า 12°
3. แสงสนธยาดาราศาสตร์ (astronomical twilight) เกิดขึ้นเมื่อดวงอาทิตย์อยู่ต่ำกว่าขอบฟ้า 18°

ที่มาของภาพ (วิรติ กีรติกานต์ชัย. 2562)

การถ่ายภาพในแสงสนธยา

• ช่วงแสงสนธยาทางการ แสงสีแดง ส้ม เหลือง กระเจิงได้มากกว่าแสงสีอื่น ๆ ท้องฟ้าจึงเป็นสีแดง ส้ม เหลือง คนส่วนใหญ่จะชอบนั่งชม และถ่ายภาพในช่วงเวลาแสงสนธยาทางการ เพราะฉากหน้ายังมีแสงสว่างเพียงพอ

ภาพถายช่วงสนธยาทางการ (civil twilight)
ที่มาของภาพ (Community Reporter.2562)

• ช่วงแสงสนธยาเดินเรือ แสงสีน้ำเงิน ฟ้า คราม จะกระเจิงได้มากกว่าแสงสีแดง ส้ม เหลือง ท้องฟ้าจึงถูกระบายไปด้วยสีฟ้า คราม และน้ำเงิน การถ่ายภาพอาคารหรือเมืองในช่วงเวลานี้ จะสวยงามมาก เพราะบ้านเรือนกำลังเปิดไฟ ขณะที่ท้องฟ้าซึ่งเป็นฉากหลังเป็นสีฟ้า น้ำเงิน 

ภาพถ่ายช่วงแสงสนธยาเดินเรือ (nautical twilight)
ที่มาของภาพ (AntarcticArctic. 2556)

• ช่วงแสงสนธยาดาราศาสตร์ เป็นช่วงที่ท้องฟ้ากำลังมืดลง แสงดาวจากกลุ่มดาวต่าง ๆ เริ่มทอแสงประดับฟ้าอย่างสวยงาม ช่วงนี้เป็นจุดเริ่มต้น และสิ้นสุดการถ่ายภาพของนักดาราศาสตร์ในแต่ละคืน

ภาพถ่ายช่วงแสงสนธยาดาราศาสตร์ (astronomical twilight)
ที่มาของภาพ (Scott Levine & Stephen Tonkin.2564)

แสงสนธยาจะเกิดขึ้นช่วงเวลาเช้ามืด และช่วงเวลาพลบค่ำ เวลาเช้ามืดก่อนที่ดวงอาทิตย์จะขึ้นสู่ขอบฟ้าทางด้านทิศตะวันออก ก็จะเริ่มด้วยแสงสนธยาดาราศาสตร์ ตามด้วยแสงสนธยาเดินเรือ และปิดท้ายด้วยแสงสนธยาทางการ ถึงเวลานี้ขอบฟ้าจะเป็นแสงเงินแสงทอง ยังพอที่จะมองเห็นดาวที่สว่าง ๆ มากได้ ซึ่งมีอยู่ไม่กี่ดวง หลังจากนั้นพอดวงอาทิตย์โผล่พ้นขอบฟ้าแล้ว ท้องฟ้าจะเริ่มสว่างมากขึ้นจนกระทั่งกลบแสงดาวไปหมด เข้าสู่เวลากลางวัน 

เมื่อถึงเวลาเย็น หลังดวงอาทิตย์ลับขอบฟ้าไปแล้ว แสงสนธยาทางการก็จะเกิดขึ้นอีกครั้ง ตามมาด้วยแสงสนธยาเดินเรือ แล้วปิดท้ายด้วยแสงสนธยาดาราศาสตร์ ท้องฟ้าจะกลับเข้าสู่ความเป็นกลางคืนอย่างสมบูรณ์อีกครั้ง เป็นอย่างนี้วนเวียนต่อเนื่องกันไปทุกวัน

เวลาเกิดแสงสนธยาใน จ.ราชบุรี 

เวลาเกิดแสงสนธยาในแต่ละพื้นที่จะไม่เท่ากัน สำหรับ จ.ราชบุรี มีที่ตั้งอยู่ที่พิกัดทางภูมิศาสตร์ : ละติจูด 13° 32.0′ เหนือ ลองจิจูด 99° 48.0′ ตะวันออก เวลา UTC+07:00 ซึ่งท่านสามารถดูเวลาการเกิดแสงสนธยาของ จ.ราชบุรี ได้ ตามลิงค์ด้านล่างภาพนี้ 

ตัวอย่างเวลาเกิดแสงสนธยาใน จ.ราชบุรี
ในวันที่ 23 ก.พ.2565
ที่มาของภาพ (มายโหรา.คอม.2565)

ดูเวลาการเกิดแสงสนธยาและเวลาดวงอาทิตย์ขึ้น-ตก พ.ศ.2565 ใน จ.ราชบุรี

หวังว่าความรู้เรื่องแสงสนธยานี้ จะเป็นประโยชน์สำหรับผู้ที่ชื่นชอบการถ่ายภาพ และนักดาราศาสตร์ พอสมควร  เพราะช่วงเลาที่เกิดแสงสนธยาค่อนข้างมีจำกัด การวางแผนเลือกจังหวะเวลาในการถ่ายภาพ หรือ การถ่ายภาพดาวให้สวยงาม การเกิดแสงสนธยาจึงเป็นปัจจัยสำคัญที่ควรนำมาพิจารณาประกอบด้วย 

****************

รวบรวมและเรียบเรียง โดย 

ชมรมดาราศาสตร์ราชบุรี

23 ก.พ.2565

ที่มาข้อมูลและภาพ

• สมาคมดาราศาสตร์ไทย . (2565). เวลาเกิดแสงสนธยาและเวลาดวงอาทิตย์ขึ้น-ตก. [Online]. Available : http://thaiastro.nectec.or.th/skyevnt/sunmoon/twilights.html#:~:text=สนธยาทางการ%20(civil%20twilight)%20เกิด,กว่าขอบฟ้า%2018°. [2565 กุมภาพันธ์ 23].
• สมาคมดาราศาสตร์ไทย . (2565). เวลาเกิดแสงสนธยาและดวงอาทิตย์ขึ้น-ตก พ.ศ. 2565 - จังหวัดราชบุรี. [Online]. Available :https://astronomyratchaburiclub.blogspot.com/2022/02/blog-post.html. [2565 กุมภาพันธ์ 23].
• วิรติ กีรติกานต์ชัย. (2562). Twilight หรือแสงสนธยา. [Online]. Available : https://www.blockdit.com/posts/5dc26b7710efeb4e40719186. [2565 กุมภาพันธ์ 23].
• มายโหรา.คอม. (2565). แสงสนธยา. [Online]. Available : https://www.myhora.com/astronomy/twilight.aspx?2022-02-P51. [2565 กุมภาพันธ์ 23].
• Community Reporter. (2562). Venus, a civil twilight planet with indigo, the midnight blue hour. [Online]. Available : https://communityreporter.org/venus-a-civil-twilight-planet-with-indigo-the-midnight-blue-hour/. [2565 กุมภาพันธ์ 23].
• AntarcticArctic. (2556). Nautical Twilight. [Online]. Available : https://antarcticarctic.wordpress.com/2013/04/12/nautical-twilight/. [2565 กุมภาพันธ์ 23].
• Scott Levine & Stephen Tonkin. (2564). An astronomer’s twilight tour, July 2021. [Online]. Available : https://www.skyatnightmagazine.com/space-science/an-astronomers-guide-to-twilight/. [2565 กุมภาพันธ์ 23].
• สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ(องค์การมหาชน). (2565). เสร็จจากทริปถ่ายดาวบนดอย เอามาสปอยให้ฟัง. [Online]. Available : https://narit.or.th/index.php/astro-photo-article/415-3852-astrophotography-marathon-2019-tips. [2565 กุมภาพันธ์ 23].