Where are you? You are here.

คุณเคยสงสัยไหมว่า โลกของเราคืออะไร ทำไมถึงลอยได้ แถมยังหมุนรอบตัวเองและรอบดวงอาทิตย์ได้อีก แล้วเจ้าดวงอาทิตย์ มันลอยอยู่ตรงไหน ยังมีดวงดาวอีกนับแสน นับล้านดวงลอยวนอยู่รอบ ๆ  อยากรู้ว่ามีใครสักคนอยู่บนดาวเหล่านั้นไหม หรือมีแค่พวกเราเพียงลำพังเท่านั้น  แล้วจักรวาลมันมีขอบเขตอยู่ตรงไหน

ที่มาของภาพ (Hasa. 2560)

กาแล็กซี (galaxy) 

กาแล็กซี ภาษาไทยเรียกว่า ดาราจักร แต่ละดาราจักรจะประกอบไปด้วยดวงดาวต่าง ๆ หลุมดำ ดาวนิวตรอน ดวงจันทร์ เนบิวล่า ดาวเคราะห์น้อย ดาวหาง ฝุ่นละออง สสารมืด และกลุ่มแก๊สที่มารวมตัวกันด้วยแรงดึงดูด กาแล็กซีมีทั้งขนาดใหญ่และขนาดเล็ก ใน 1 กาแล็กซี อาจมีดวงดาวน้อยกว่า 1 ล้านดวง หรืออาจมีมากกว่า 1 ล้านล้านดวงเลยก็ได้ เอ็ดวิน ฮับเบิล นักดาราศาสตร์ (พ.ศ.2469) ได้จำแนกรูปแบบการรวมตัวของกาแล็กซี ออกเป็น 4 รูปแบบ ได้แก่

1. กาแล็กซี่แบบรูปไข่ หรือทรงรี (Elliptical) (จัดว่าเป็นรูปทรงพื้นฐานเริ่มแรก) 
2. กาแล็กซี่แบบก้นหอย หรือรูปเกลียว (Spiral )
3. กาแล็กซี่แบบกังหัน หรือรูปเกลียวแขนยาว (Barred Spiral) 
4. กาแล็กซี่แบบไม่มีรูปร่าง (Irregular) 

ที่มาของภาพ (sanomaru. 2561)

เราอยู่ในกาแล็กซีไหน 

นักดาราศาสตร์ประมาณว่าในห้วงจักรวาล (universe) มีกาแล็กซีทั้งหมดอย่างน้อย 1 แสนล้านกาแล็กซี ระบบสุริยะของเราอยู่ในกาแล็กซีที่ชื่อว่า Milky Way Galaxy (ดาราจักรทางช้างเผือก) ซึ่งเป็นกาแลกซี่แบบก้นหอย เป็น 1 ในกาแล็กซี่ที่ล่องลอยอยู่ในจักรวาล เฉกเช่นกับกาแล็กซีอื่น ๆ 

กาแล็คซีจำนวนมากมายล่องลอยอยู่ในจักรวาล
โดย R. Jay GaBany/NASA
ที่มาของภาพ (Michael J. I. Brown.2554)

ดวงอาทิตย์เป็นดาวฤกษ์ดวงหนึ่งในดาราจักรทางช้างเผือก
ที่มาของภาพ ปรับปรุงจาก (Francis Reddy.2562)

Where are you? You are here.

คราวนี้เราคงได้รู้แล้วว่า โลกของเราเป็นบริวารของดวงอาทิตย์ ซึ่งเป็นศูนย์กลางของระบบสุริยะเล็ก ๆ ระบบหนึ่ง อยู่ภายในกาแล็กซีที่ชื่อว่า ดาราจักรทางช้างเผือก (Milky Way Galaxy) ซึ่งเป็นเพียงกาแล็คซี  1 ในแสนล้านกาแล็กซีในห้วงจักรวาล

ตำแหน่งของโลก และระบบสุริยะของเราในดาราจักรทางช้างเผือก
ที่มาของภาพ ปรับปรุงจาก (QUINNCREATIVE. 2557)

กลุ่มดาวที่เรามองเห็นด้วยตาปล่าวในยามค่ำคืน
อยู่ในขอบเขตพื้นที่วงกลมสีเหลืองเท่านั้น
ที่มาของภาพ (Joseph Stromberg. 2558)

ภาพแผนที่กาแล็คซีประมาณ 100,000 แห่งที่อยู่ใกล้ Milky Way
ที่มาของภาพ (Joseph Stromberg. 2558)

ดาราจักรทางช้างเผือกเป็นเพียงหนึ่งในดาราจักรหลายพันล้านแห่งในจักรวาล  นักดาราศาสตร์ได้ทำแผนที่ดาราจักรจำลองประมาณ 100,000 แห่งที่อยู่ใกล้ดาราจักรทางช้างเผือก  และพบว่าดาราจักรต่าง ๆ เป็นส่วนหนึ่งของกระจุกดาวขนาดใหญ่ที่เรียกว่า  ลานิอาเคอา (Laniakea) กระจุกดาวขนาดใหญ่นี้ มีรูปร่างคล้ายส้อม โดยมีดาราจักรทางช้างเผือกอยู่บนปลายขาส้อมด้านหนึ่งของมัน  

คำถามสำคัญ

เมื่อคุณแหงนหน้าขึ้นไปบนท้องฟ้า คำถามต่าง ๆ ที่มักจะผุดขึ้นมาในใจบ่อย ๆ เช่น 

• มีชีวิตบนดาวเคราะห์ดวงอื่น ๆ หรือไม่ 
• เราอยู่คนเดียวในจักรวาลนี้ จริงหรือ  
• มีดาวเคราะห์ดวงอื่น ๆ ที่เหมือนกับโลกของเราบ้างไหม
• ฯลฯ

ทุกวันนี้ นักดาราศาสตร์ทั่วโลก และแม้แต่องค์การแนวหน้าด้านอวกาศอย่างองค์การนาซ่า (NASA) ก็ยังเพียรพยายามหาคำตอบเหล่านี้อยู่

สำหรับพวกเรา แม้จะไม่ใช่นักดาราศาสตร์ แต่ก็สามารถนำเรื่องราวและประสบการณ์บนท้องฟ้าในห้วงจักรวาลนี้ ไปเล่าให้บุตร หลาน หรือ คนรอบข้างฟังได้บ้าง ก็ถือว่าได้ทำดีที่สุดแล้วครับ

l Know, I am here.

***************************

รวบรวมและเรียบเรียงโดย
ชมรมดาราศาสตร์ราชบุรี
26 ก.พ.2565

ที่มาข้อมูลและภาพ

• sanomaru. (2561). ประเภทของกาแล็กซี : กาแล็กซีรี กาแล็กซีกังหัน กาแล็กซีเลนส์ กาแล็กซีไม่มีรูปแบบ. [Online]. Available : https://www.trueplookpanya.com/knowledge/content/66271/-blo-sciear-sci-. [2565 กุมภาพันธ์ 26].
• Michael J. I. Brown. (2554). Explainer: a beginner’s guide to the galaxy. [Online]. Available : https://theconversation.com/explainer-a-beginners-guide-to-the-galaxy-49. [2565 กุมภาพันธ์ 26].
• Lumen. (2565). The Discovery of Galaxies. [Online]. Available : https://courses.lumenlearning.com/astronomy/chapter/the-discovery-of-galaxies/. [2565 กุมภาพันธ์ 26].
• อดิศักดิ์ มหาวรรณ. (2565). ดาราจักร (แกแล็คซี่ - galaxy). [Online]. Available : http://www.rmutphysics.com/charud/naturemystery/sci3/Galaxy/galaxy1.htm. [2565 กุมภาพันธ์ 26].
• Joseph Stromberg. (2558). 11 images that capture the incredible vastness of space. [Online]. Available : https://www.vox.com/2015/4/17/8432733/space-maps. [2565 กุมภาพันธ์ 26].
• Francis Reddy. (2562). The Milky Way: Earth’s home galaxy. [Online]. Available : https://astronomy.com/magazine/2019/08/the-milky-way-earths-home-galaxy. [2565 กุมภาพันธ์ 26].
• QUINNCREATIVE. (2557). When the Universe Ain’t Talkin’. [Online]. Available : https://quinncreative.wordpress.com/2014/03/05/when-the-universe-aint-talkin/. [2565 กุมภาพันธ์ 26].
• Hasa. (2560). Difference Between Universe and World. [Online]. Available : https://www.differencebetween.com/difference-between-universe-and-vs-world/. [2565 กุมภาพันธ์ 26].

มาเริ่มต้นดูดาวกันเถอะครับ ช่วยกันถ่ายทอดความรู้สู่คนรุ่นต่อไป

ท้องฟ้ายามค่ำคืนประดับประดาไปด้วยความสวยงามของดวงดาวนับพัน นับหมื่นดวง แต่หลายคนกลับไม่กล้าที่จะแหงนหน้าขึ้นดู  การดูดาวสมัยนี้ ไม่ใช่เรื่องยากเหมือนแต่ก่อน มีอุปกรณ์และเทคโนโลยีที่สามารถทำให้การดูดาวของคุณ เพลิดเพลิน สนุกสนาน และได้ความรู้ที่ถูกต้องอีกด้วย

ปัจจุบัน การดูดาวดูที่ไหนก็ได้บนโลกใบนี้ ที่ระเบียงบ้าน บนดาดฟ้าที่ทำงาน  ในเมือง ในสวนสาธารณะ ในป่า ในเขา ฯลฯ ล้วนดูได้หมด  แต่จะเห็นดวงดาวมากหรือน้อยแค่ไหน ก็เป็นอีกเรื่องหนึ่ง 

ก่อนนอนคืนนี้ คุณลองแหงนหน้าขึ้นมองดาวบนท้องฟ้าในยามค่ำคืน สัก 10 นาที แล้วสร้างจินตนาการระบบสุริยะจักรวาลและเอเลี่ยนของคุณดู มันจะทำให้คุณนอนหลับฝันดีไปตลอดคืน 

เหงยหน้าขึ้นมองดาว
ที่มาของภาพ (Editors Living Magazines. 2562)

สมัยตอนเด็ก ๆ ผมก็ได้รับการถ่ายทอดเรื่องการดูดาวมาจาก ปู่ย่า ตายาย และพ่อแม่ แต่ก็รู้จักดาวแค่เพียงไม่กี่ดวง เช่น ดาวไถ ดาวโจร ดาวลูกไก่ ดาวจระเข้ ดาวประจำเมือง ต่อมาพอเข้าเรียนเป็นทหารก็ได้ถ่ายทอดวิชาเพิ่มเติมอีกไม่มากนัก เช่น ความสัมพันธ์ของการขึ้น-ตกของดวงอาทิตย์และดวงจันทร์กับแสงที่ใช้ในทางทหาร  การหาทิศทางโดยการสังเกตดาวเหนือและเสี้ยวของดวงจันทร์ ก็เห็นจะมีแค่นี้ หลังจากนั้นมาก็ไม่ได้เรียนรู้อะไรเพิ่มเติมจากท้องฟ้าในยามค่ำคืนอีกเลย 

การดูดาวอาจจะเป็นความชอบส่วนตัว เกิดจากแรงบันดาลใจของแต่ละคน ในปัจจุบัน การดูดาว ถือเป็นกิจกรรมหนึ่งในการท่องเที่ยวเชิงดาราศาสตร์ (Astronomical Tourism) มีนักท่องเที่ยวจำนวนไม่น้อยที่ชอบดูดาวและถ่ายภาพดาว  สำหรับประเทศไทยเป็นประเทศหนึ่งที่มีที่ตั้งเหมาะสมสำหรับการดูดาว เพราะอยู่ใกล้เส้นศูนย์สูตร มีสถานที่ดูดาวยอดนิยมจำนวนมากที่นักท่องเที่ยวมักชอบไปนอนพักค้างแรม สัมผัสอากาศหนาว นอนชมดาว และสายหมอก ลองสำรวจดูรายละเอียดได้ตามลิงค์ด้านล่างนะครับ

• สถานที่ดูดาวในประเทศไทยพร้อมเรตติ้ง พิกัดและภาพถ่าย 

ที่มาของภาพ Vito Technology, Inc.

มาเริ่มต้นดูดาวกันเถอะครับ 

การดูดาวบนท้องฟ้า หลายคนมักคิดว่าเป็นเรื่องที่ยากเกินสติปัญญาของตัวเอง จึงกลัวที่จะเรียนรู้มัน ทั้ง ๆ ที่เราเห็นมันทุกวันในยามค่ำคืน ตั้งแต่เกิดจนตาย ขั้นต้นคุณจะต้องสลัดความกลัวในใจของคุณเสียก่อน อย่ากลัวที่จะเรียนรู้เรื่องราวต่าง ๆ บนท้องฟ้า ลองแหงนหน้าขึ้นฟ้าหันมาเริ่มต้นการดูดาวกันเลย โดยคุณสามารถเริ่มต้นง่าย ๆ ใน 8 ข้อ ดังนี้ 

1. ดวงตาของคุณคือกล้องส่องทางไกล วิธีที่ดีที่สุดในการเริ่มต้นดูดาว คือ ไปที่สนามหน้าบ้าน เริ่มสังเกตดวงดาวต่าง ๆ ด้วยตาของคุณเอง พยายามทำความรู้จัก ชื่อดาวที่สว่างมาก ๆ มองเห็นได้ง่ายก่อน เช่น ดาวโจร ดาวไถ ดาวประจำเมือง เป็นต้น อาจจะซื้อแผนที่ดาวมาศึกษาประกอบก็ได้ พยายามทำความเข้าใจทิศพื้นฐาน ได้แก่ ทิศเหนือ ใต้ ตะวันออก และตะวันตก ให้หมั่นสังเกตและซึมซับกับความงดงามของดวงดาวและท้องฟ้ายามค่ำคืนอยู่เสมอ เอาคืนละ 10 นาที ก่อนนอนก็ได้ 
2. เรียนรู้ด้วยตนเองผ่านเทคโนโลยี การดูดาวไม่จำเป็นต้องมีกล้องโทรทรรศน์ หรืออุปกรณ์ที่หรูหราราคาแพง หัวใจสำคัญคือ ความหลงใหล ความอยากรู้ และทักษะของคุณ  ปัจจุบันมีแหล่งข้อมูลให้การบริการด้านดาราศาสตร์ให้เรียนรู้ด้วยตนเองมากมาย ทั้งออนไลน์และออฟไลน์ มีแอปพลิเคชัน ที่จะนำพาคุณให้เข้าใจพื้นฐานทางดาราศาสตร์ สามารถนำชมดาวฤกษ์ ดาวเคราะห์ เนบิวลา กาแล็กซี่ ทางช้างเผือก และกลุ่มดาวต่าง ๆ ได้อย่างแม่นยำ และสามารถเรียนรู้การดูดาวได้ตลอดเวลา ไม่ว่าจะกลางวันหรือกลางคืน เทคโนโลยีที่แนะนำ คือ โปรแกรม Stellarium บน PC และ App สายตระกูล Star Walk บนโทรศัพท์มือถือ  เป็นต้น 
3. เชื่อมต่อกับผู้ที่มีใจเดียวกัน ปัจจุบัน มีกลุ่ม ชมรม สมาคมเกี่ยวกับการดูดาว การถ่ายภาพดาว หรือความรู้เกี่ยวกับดาราศาสตร์มากมาย ซึ่งคุณควรจะเข้าร่วม จะได้เรียนรู้และแบ่งปันประสบการณ์จากพวกเขา และคุณยังสามารถถามคำถามที่คุณสงสัยได้อีกด้วย  กลุ่มสาธารณะที่อยู่บน Facebook ในประเทศไทยที่ขอแนะนำ เช่น Starry Night Lover Club : ชมรมคนรักในดวงดาว,  Star Hunters Club : ชมรมพรานดารา , The Thai Astronomical Society (TAS-สมาคมดาราศาสตร์ไทย), ล่าดาวด้วยมือถือ, ทีมล่าทางช้างเผือก ,Thai Astronomy, คนดูดาว กล้องดูดาว , รวมข้อมูลการถ่ายภาพทางช้างเผือก เป็นต้น
4. การเข้าอบรมโครงการทางดาราศาสตร์ หากคุณพอที่จะมีเวลาและรักการเรียนรู้  คุณควรที่จะสมัครเข้าอบรมโครงการดาราศาสตร์ต่าง ๆ ตั้งแต่ระดับพื้นฐาน ไปจนถึงระดับสูง  ซึ่งจะช่วยให้คุณสามารถขยายขอบเขตความรู้ของคุณได้อย่างกว้างขวางขึ้น สำหรับในประเทศไทย ต้องลองติดตามข่าวสารได้จากเว็บไซต์ของหน่วยงานต่าง ๆ เช่น สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (สดร.), องค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ (อพวช.), สมาคมดาราศาสตร์ไทย (สดท.) , สำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (GISTDA) เป็นต้น (แต่ดูเหมือนจะไม่ค่อยมีโครงการสำหรับประชาชนทั่วไป มีแต่สำหรับนักเรียน นักศึกษา และครู อาจารย์ เป็นส่วนใหญ่)
5. ร่วมกิจกรรมตั้งแคมป์การดูดาว ปัจจุบันมี บริษัทนำเที่ยวหลายแห่งพยายามจัดกิจกรรมการตั้งแคมป์ดูดาวและถ่ายภาพดาวตอนกลางคืน เพื่อให้การดูดาวมีความเพลิดเพลิน สุนกสนาน ได้ภาพถ่ายสวย ๆ และได้ความรู้ที่ถูกต้องไปด้วย โดยเชิญผู้เชี่ยวชาญมืออาชีพมาเป็นวิทยากร พร้อมกล้องโทรทรรศน์ชั้นเยี่ยมสำหรับส่องดูดาว หากคุณมีโอกาสเข้าร่วม นอกจากคุณจะได้ท่องเที่ยวพักผ่อนกับธรรมชาติแล้ว คุณยังจะได้รับประสบการณ์และเสริมเติมความรู้ทางด้านดาราศาสตร์ของคุณให้มากยิ่งขึ้นอีกด้วย
6. อุปกรณ์ชิ้นแรกของคุณ หากคุณดำเนินกิจกรรมมาอย่างต่อเนื่องแล้ว มาถึงตอนนี้ คุณต้องตั้งสติและทบทวนตัวเองว่าจะไปต่อหรือไม่   หากคุณยังคงหลงใหลการดูดาวอยู่มากพอ ลองลงทุนซื้อ "กล้องถ่ายรูป หรือ โทรศัพท์มือถือดี ๆ พร้อมขาตั้งกล้อง" สัก 1 ชุด เอาไว้ถ่ายรูปดาวและปรากฏการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดบนท้องฟ้า เพื่อให้ภาพถ่ายเป็นตัวแทนที่บันทึกความทรงจำของคุณ และยังสามารถแบ่งปันแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับคนอื่นได้ด้วย  ยังไม่จำเป็นต้องลงทุนซื้อกล้องโทรทรรศน์ราคาแพง  เพราะช่วงเวลานี้ มันอาจยังไม่มีความจำเป็นสำหรับคุณ
7. บันทึกเรื่องราวในไดอารี่ดาราศาสตร์ของคุณ  คุณควรที่จะเขียนไดอารี่ดาราศาสตร์ ในทุก ๆ ครั้งที่คุณทำกิจกรรม เพื่อเป็นการบันทึกความรู้ที่คุณได้รับ ตั้งแต่สถานที่ การบันทึกภาพ การใช้กล้องดูดาว สภาพอากาศ สภาพท้องฟ้า ภาพถ่ายดวงดาว หรือปรากฏการณ์ที่คุณเห็น รายชื่อเพื่อน ๆ ของคุณที่ร่วมกิจกรรม  รวมทั้งปัญหาอุปสรรคและข้อขัดข้องที่เกิดขึ้น และเมื่อวันเวลาผ่านไป แล้วคุณหยิบมันขึ้นมาอ่านอีกครั้ง  มันจะทำให้คุณมีความรู้สึกที่ดีมาก ๆ และหากมีกิจกรรมทำนองเดียวกันนี้เกิดขึ้นอีก ก็จะทำให้คุณสามารถเตรียมการเพื่อปรับปรุงแก้ไขข้อบกพร่องในครั้งต่อไปได้  การบันทึกนี้ คุณอาจทำในโลกออนไลน์ก็ได้ เช่น ในโซเซียลมีเดีย แอฟพลิเคชั่น หรือเว็บบล็อกต่าง ๆ ที่มีให้เลือกใช้มากมาย 
8. อย่าสูญเสียความตั้งใจ จงสนุกและสำรวจต่อไป  ดาราศาสตร์และการดูดาวสอนให้คุณรู้จักความอดทนและการรอคอย คุณไม่สามารถคาดหวังให้ทุกอย่างราบรื่นได้ตลอด การผจญภัยทางดาราศาสตร์ของคุณ ยังคงต้องดำเนินต่อไป ด้วยความสนุก เพลิดเพลิน และไร้กังวล หัวใจที่สำคัญคือ ความสุขที่คุณได้รับจากการเรียนรู้ การชื่นชมความงาม และความลึกลับของจักรวาลอันกว้างใหญ่ไพศาลที่มองเห็นอยู่ข้างหน้าเรานี้  แล้วมันคืออะไร  มันลอยอยู่ในภาชนะทรงกลมใด มีขอบเขตแค่ไหน แล้วมันมีสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ เหมือนเราอยู่ข้างนอกบ้างไหม  

ที่มาของภาพ (Dr Alastair Gunn. 2565)

หากคุณปฏิบัติได้ตาม 8 ข้อที่กล่าวมานี้  ผมคิดว่า คุณจะกลายเป็นคนหนึ่งที่มีความรู้ความสามารถในการดูดาว สามารถถ่ายทอดความรู้ให้ บุตร หลาน หรือคนรุ่นหลัง ได้ดีกว่าสมัยปู่ย่า ตายาย หรือพ่อแม่ ของคุณเสียอีก  อย่าปล่อยเวลาให้สูญปล่าว คุณควรเริ่มแหงนหน้าขึ้นมองท้องฟ้าเสียตั้งแต่บัดนี้ 

Look Up To The Stars

*************

เขียนโดย พลตรี ดร.สุชาต จันทรวงศ์
ชมรมดาราศาสตร์ราชบุรี
25 ก.พ.2565

ที่มาข้อมูล

• Jack Kerouac. (2559). A BEGINNERS’ GUIDE TO STAR GAZING. [Online]. Available : https://starregistration.net/blog/A-Beginners-Guide-to-star-Gazing/. [2565 กุมภาพันธ์ 20].
• Editors Living Magazines. (2562). Look Up To The Stars. [Online]. Available : https://livingmags.co.uk/look-up-to-the-stars/. [2565 กุมภาพันธ์ 20].
• Dr Alastair Gunn. (2565). When I look to the stars, how far back am I seeing?. [Online]. Available : https://www.sciencefocus.com/space/when-i-look-to-the-stars-how-far-back-am-i-seeing/. [2565 กุมภาพันธ์ 20].

ตำนานดาวโจร

ดาวซิริอุส (Sirius) มีชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่งในภาษาไทยว่า ดาวโจร  เป็นดาวฤกษ์ที่สว่างที่สุดบนท้องฟ้าในตอนกลางคืน และสามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า แม้ผู้สังเกตจะอยู่ในเมืองที่มีแสงสว่างมากก็ตาม  ดาวซิริอุสเป็นสมาชิกดาวดวงหนึ่งอยู่ในกลุ่มดาวหมาใหญ่ (Canis Major) อยู่ในตำแหน่งที่เปรียบเสมือนกระพรวนของสุนัข  

ที่มาของภาพ App: Sky view from Star Walk 2 

ตำนานกรีกโบราณ เชื่อว่า นายพราน หมายถึง กลุ่มดาวนายพราน (Orion) มีสุนัขล่าสัตว์ที่เลี้ยงไว้อยู่ 2 ตัว ตัวใหญ่ชื่อ ซิริอุส เป็นดาวดวงหนึ่งที่อยู่ในกลุ่มดาวหมาใหญ่ (Canis Major) (ภาษาอังกฤษเรียกว่า The Big dog) และสุนัขตัวเล็ก คือ กลุ่มดาวหมาเล็ก (Canis Minor) (ภาษาอังกฤษเรียกว่าว่า The Little Dog)  ดังนั้น เวลาดูกลุ่มดาวก็จะเห็น กลุ่มดาวนายพราน อยู่ใกล้กับ กลุ่มดาวสุนัขของเขาทั้ง 2 ตัว

กลุ่มดาวหมาเล็ก ภาพโดย Alexander Jamieson - 1822
ที่มาของภาพ (Richard J. Kerk-Hecker.2565)

กลุ่มดาวหมาใหญ่ ภาพโดย Alexander Jamieson - 1822
ที่มาของภาพ (Richard J. Kerk-Hecker.2565)

ชาวกรีกโบราณสังเกตเห็นว่า ช่วงที่ร้อนที่สุดของปีจะเกิดขึ้นในช่วงเวลาประมาณ 40 วันของต้นฤดูร้อนในซีกโลกเหนือ โดยเริ่มตั้งแต่วันที่ 3 กรกฎาคม และสิ้นสุดในวันที่ 11 สิงหาคม เมื่อดาวซิริอุส ซึ่งเป็นดาวที่สว่างที่สุดในท้องฟ้า เริ่มขึ้นและตก พร้อม ๆ กันกับดวงอาทิตย์ ช่วงเวลานี้ ความร้อนจากดาวซิริอุสกับดวงอาทิตย์จะรวมพลังกันส่องแสงมายังโลก จึงเป็นช่วงที่โลกร้อนมากจึงเรียกกันว่า "วันสุนัข" (Dog Days) หรือ วันสุนัขในฤดูร้อน (Dog Days of Summer) ซึ่งเชื่อว่าทำให้ผู้ชายเกิดความเจ็บป่วย และสุนัขเกิดความบ้าคลั่ง

ชาวกรีกโบราณและชาวโรมันไม่พอใจกับปรากฏการณ์ของซิริอุส เพราะซิริอุสส่งสัญญาณถึงเวลาที่ความชั่วร้าย ทำให้ดินแดนของพวกเขาเกิดแห้งแล้ง โรคภัยไข้เจ็บ และเกิดความรู้สึกที่ไม่สบาย ซิริอุสได้รับสมญาว่าเป็น "ผู้นำความแห้งแล้งและนำโรคระบาดมาสู่มนุษย์ที่อ่อนแอ การขึ้นของดาวซิริอุส ทำให้ท้องฟ้าเศร้าหมองด้วยแสงอันน่าสยดสยองของมัน"

ในอียิปต์โบราณ แม่น้ำไนล์จะเอ่อล้นท่วมบ้านเมืองในทุกปี โดยปกติจะเริ่มในปลายเดือนมิถุนายน แต่ผู้คนต่างก็ยินดีกับอุทกภัยที่เกิดขึ้น เพราะน้ำท่วมทำให้พื้นดินอุดมสมบูรณ์ สามารถปลูกพืชผลในที่ที่เคยเป็นทะเลทรายได้ ชาวอียิปต์สังเกตเห็นว่า น้ำจะเริ่มท่วมในวันที่ดาวซิริอุสเริ่มขึ้นก่อนดวงอาทิตย์

ภาพประกอบฤดูเก็บเกี่ยวของไทย
ที่มาของภาพ (เก็บความรู้สึก.2563)

สำหรับตำนานของไทย ดาวซิริอุส จะขึ้นในฤดูร้อน ซึ่งเป็นฤดูกาลแห่งการเก็บเกี่ยวข้าวของชาวนาไทยในสมัยก่อน หลังจากขายข้าวได้แล้ว  ชาวนาก็จะมีเงินทองเก็บไว้ที่บ้าน (สมัยนั้นยังไม่มีธนาคาร) โจรจึงออกปล้นชาวนาในห้วงเวลานี้ ซึ่งตรงกับช่วงเวลาที่ดาวซิริอุสขึ้นปรากฏบนท้องฟ้าพอดี ชาวบ้านจึงเรียกชื่อดาวซิริอุสว่า "ดาวโจร" ประกอบกับ ดาวโจรสว่างมาก แม้ในคืนเดือนมืดก็ยังสามารถส่องแสงสว่างให้โจร ได้มองเห็นลู่ทางอีกด้วย โดยไม่ต้องใช้คบไฟหรือตะเกียง

ตำนานดาวซิริอุสนี้ มีผู้รวบรวมและบันทึกไว้อีกจำนวนมากหลากหลายตำนาน หลายชาติ หลายภาษา ผมพยายามอ่านแล้วแต่ยังไม่ครบ บางตำนานก็ยังไม่ค่อยเข้าใจแจ่มแจ้งนัก คงจะต้องหาเวลาศึกษาไปเรื่อย ๆ อีกนาน 

******************

รวมรวมโดย

ชมรมดาราศาสตร์ราชบุรี

24 ก.พ.2565

ที่มาข้อมูลและภาพ

• almanac. (2564). The Dog Days of Summer. [Online]. Available : https://www.almanac.com/content/what-are-dog-days-summer. [2565 กุมภาพันธ์ 24].
• Christopher Klein. (2562). The Ancient Greek Origins of the "Dog Days of Summer". [Online]. Available : https://www.history.com/news/why-are-they-called-the-dog-days-of-summer. [2565 กุมภาพันธ์ 24].
• พรชัย  สังเวียนวงศ์. (_____). ซิริอุส...ดวงดาวที่ถูกลืม. . [Online]. Available : https://board.postjung.com/634968. [2565 กุมภาพันธ์ 24].
• ลัคนา ชำนาญกุล. (2564). ดาวแห่งการปล้น...ที่คนไทยเรียกว่า..ดาวโจร. [Online]. Available : http://oniepr.com/news_show.php?nid=176664#:~:text=ซิริอุส%20(Sirius,โดนโจรปล้นทุกที.... [2565 กุมภาพันธ์ 24].
• Richard J. Kerk-Hecker. (2565). CANIS MAJOR. [Online]. Available : https://www.peoplesguidetothecosmos.com/constellations/canismajor.htm. [2565 กุมภาพันธ์ 24].
• Richard J. Kerk-Hecker. (2565). CANIS MINOR. [Online]. Available : https://www.peoplesguidetothecosmos.com/constellations/canisminor.htm.htm. [2565 กุมภาพันธ์ 24]
• เก็บความรู้สึก.(2563). ย้อนวัยไปช่วงเกี่ยวข้าวกันครับ. Blockdit. [Online]. Available : https://www.blockdit.com/posts/5e71ac8a36f9b90c9156bfcc. [2565 กุมภาพันธ์ 24]

การถ่ายภาพในช่วงแสงสนธยา และเวลาเกิดแสงสนธยาใน จ.ราชบุรี

แสงสว่างบนท้องฟ้าหลังจากดวงอาทิตย์ตกในช่วงเวลาโพล้เพล้ก่อนท้องฟ้าจะมืดสนิท  และเวลาเช้ามืดก่อนดวงอาทิตย์จะขึ้นนั้น ทางดาราศาสตร์และการเดินเรือเรียกว่า "แสงสนธยา หรือแสงเงินแสงทอง" ภาษาอังกฤษเรียกว่า "Twilight" เป็นแสงที่เกิดจากการกระเจิงของแสงอาทิตย์ในบรรยากาศโลก ยิ่งดวงอาทิตย์อยู่ต่ำกว่าขอบฟ้ามากเท่าใด แสงที่กระเจิงจากบรรยากาศชั้นบนลงมายังชั้นล่างก็ยิ่งน้อยลงมากเท่านั้น ทำให้ท้องฟ้ายิ่งมืดมากขึ้น

ภาพถ่ายในช่วงแสงสนธยา 
ภาพโดย : ศุภฤกษ์ คฤหานนท์
ที่มาของภาพ (สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ. 2565)

แสงสนธยามี 3 ชนิด กำหนดตามระยะห่างเชิงมุมของดวงอาทิตย์ที่ทำกับขอบฟ้าของผู้สังเกตการณ์ ได้แก่

1. แสงสนธยาทางการ (civil twilight) เกิดขึ้นเมื่อดวงอาทิตย์อยู่ต่ำกว่าขอบฟ้า 6°
2. แสงสนธยาเดินเรือ (nautical twilight) เกิดขึ้นเมื่อดวงอาทิตย์อยู่ต่ำกว่าขอบฟ้า 12°
3. แสงสนธยาดาราศาสตร์ (astronomical twilight) เกิดขึ้นเมื่อดวงอาทิตย์อยู่ต่ำกว่าขอบฟ้า 18°

ที่มาของภาพ (วิรติ กีรติกานต์ชัย. 2562)

การถ่ายภาพในแสงสนธยา

• ช่วงแสงสนธยาทางการ แสงสีแดง ส้ม เหลือง กระเจิงได้มากกว่าแสงสีอื่น ๆ ท้องฟ้าจึงเป็นสีแดง ส้ม เหลือง คนส่วนใหญ่จะชอบนั่งชม และถ่ายภาพในช่วงเวลาแสงสนธยาทางการ เพราะฉากหน้ายังมีแสงสว่างเพียงพอ

ภาพถายช่วงสนธยาทางการ (civil twilight)
ที่มาของภาพ (Community Reporter.2562)

• ช่วงแสงสนธยาเดินเรือ แสงสีน้ำเงิน ฟ้า คราม จะกระเจิงได้มากกว่าแสงสีแดง ส้ม เหลือง ท้องฟ้าจึงถูกระบายไปด้วยสีฟ้า คราม และน้ำเงิน การถ่ายภาพอาคารหรือเมืองในช่วงเวลานี้ จะสวยงามมาก เพราะบ้านเรือนกำลังเปิดไฟ ขณะที่ท้องฟ้าซึ่งเป็นฉากหลังเป็นสีฟ้า น้ำเงิน 

ภาพถ่ายช่วงแสงสนธยาเดินเรือ (nautical twilight)
ที่มาของภาพ (AntarcticArctic. 2556)

• ช่วงแสงสนธยาดาราศาสตร์ เป็นช่วงที่ท้องฟ้ากำลังมืดลง แสงดาวจากกลุ่มดาวต่าง ๆ เริ่มทอแสงประดับฟ้าอย่างสวยงาม ช่วงนี้เป็นจุดเริ่มต้น และสิ้นสุดการถ่ายภาพของนักดาราศาสตร์ในแต่ละคืน

ภาพถ่ายช่วงแสงสนธยาดาราศาสตร์ (astronomical twilight)
ที่มาของภาพ (Scott Levine & Stephen Tonkin.2564)

แสงสนธยาจะเกิดขึ้นช่วงเวลาเช้ามืด และช่วงเวลาพลบค่ำ เวลาเช้ามืดก่อนที่ดวงอาทิตย์จะขึ้นสู่ขอบฟ้าทางด้านทิศตะวันออก ก็จะเริ่มด้วยแสงสนธยาดาราศาสตร์ ตามด้วยแสงสนธยาเดินเรือ และปิดท้ายด้วยแสงสนธยาทางการ ถึงเวลานี้ขอบฟ้าจะเป็นแสงเงินแสงทอง ยังพอที่จะมองเห็นดาวที่สว่าง ๆ มากได้ ซึ่งมีอยู่ไม่กี่ดวง หลังจากนั้นพอดวงอาทิตย์โผล่พ้นขอบฟ้าแล้ว ท้องฟ้าจะเริ่มสว่างมากขึ้นจนกระทั่งกลบแสงดาวไปหมด เข้าสู่เวลากลางวัน 

เมื่อถึงเวลาเย็น หลังดวงอาทิตย์ลับขอบฟ้าไปแล้ว แสงสนธยาทางการก็จะเกิดขึ้นอีกครั้ง ตามมาด้วยแสงสนธยาเดินเรือ แล้วปิดท้ายด้วยแสงสนธยาดาราศาสตร์ ท้องฟ้าจะกลับเข้าสู่ความเป็นกลางคืนอย่างสมบูรณ์อีกครั้ง เป็นอย่างนี้วนเวียนต่อเนื่องกันไปทุกวัน

เวลาเกิดแสงสนธยาใน จ.ราชบุรี 

เวลาเกิดแสงสนธยาในแต่ละพื้นที่จะไม่เท่ากัน สำหรับ จ.ราชบุรี มีที่ตั้งอยู่ที่พิกัดทางภูมิศาสตร์ : ละติจูด 13° 32.0′ เหนือ ลองจิจูด 99° 48.0′ ตะวันออก เวลา UTC+07:00 ซึ่งท่านสามารถดูเวลาการเกิดแสงสนธยาของ จ.ราชบุรี ได้ ตามลิงค์ด้านล่างภาพนี้ 

ตัวอย่างเวลาเกิดแสงสนธยาใน จ.ราชบุรี
ในวันที่ 23 ก.พ.2565
ที่มาของภาพ (มายโหรา.คอม.2565)

ดูเวลาการเกิดแสงสนธยาและเวลาดวงอาทิตย์ขึ้น-ตก พ.ศ.2565 ใน จ.ราชบุรี

หวังว่าความรู้เรื่องแสงสนธยานี้ จะเป็นประโยชน์สำหรับผู้ที่ชื่นชอบการถ่ายภาพ และนักดาราศาสตร์ พอสมควร  เพราะช่วงเลาที่เกิดแสงสนธยาค่อนข้างมีจำกัด การวางแผนเลือกจังหวะเวลาในการถ่ายภาพ หรือ การถ่ายภาพดาวให้สวยงาม การเกิดแสงสนธยาจึงเป็นปัจจัยสำคัญที่ควรนำมาพิจารณาประกอบด้วย 

****************

รวบรวมและเรียบเรียง โดย 

ชมรมดาราศาสตร์ราชบุรี

23 ก.พ.2565

ที่มาข้อมูลและภาพ

• สมาคมดาราศาสตร์ไทย . (2565). เวลาเกิดแสงสนธยาและเวลาดวงอาทิตย์ขึ้น-ตก. [Online]. Available : http://thaiastro.nectec.or.th/skyevnt/sunmoon/twilights.html#:~:text=สนธยาทางการ%20(civil%20twilight)%20เกิด,กว่าขอบฟ้า%2018°. [2565 กุมภาพันธ์ 23].
• สมาคมดาราศาสตร์ไทย . (2565). เวลาเกิดแสงสนธยาและดวงอาทิตย์ขึ้น-ตก พ.ศ. 2565 - จังหวัดราชบุรี. [Online]. Available :https://astronomyratchaburiclub.blogspot.com/2022/02/blog-post.html. [2565 กุมภาพันธ์ 23].
• วิรติ กีรติกานต์ชัย. (2562). Twilight หรือแสงสนธยา. [Online]. Available : https://www.blockdit.com/posts/5dc26b7710efeb4e40719186. [2565 กุมภาพันธ์ 23].
• มายโหรา.คอม. (2565). แสงสนธยา. [Online]. Available : https://www.myhora.com/astronomy/twilight.aspx?2022-02-P51. [2565 กุมภาพันธ์ 23].
• Community Reporter. (2562). Venus, a civil twilight planet with indigo, the midnight blue hour. [Online]. Available : https://communityreporter.org/venus-a-civil-twilight-planet-with-indigo-the-midnight-blue-hour/. [2565 กุมภาพันธ์ 23].
• AntarcticArctic. (2556). Nautical Twilight. [Online]. Available : https://antarcticarctic.wordpress.com/2013/04/12/nautical-twilight/. [2565 กุมภาพันธ์ 23].
• Scott Levine & Stephen Tonkin. (2564). An astronomer’s twilight tour, July 2021. [Online]. Available : https://www.skyatnightmagazine.com/space-science/an-astronomers-guide-to-twilight/. [2565 กุมภาพันธ์ 23].
• สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ(องค์การมหาชน). (2565). เสร็จจากทริปถ่ายดาวบนดอย เอามาสปอยให้ฟัง. [Online]. Available : https://narit.or.th/index.php/astro-photo-article/415-3852-astrophotography-marathon-2019-tips. [2565 กุมภาพันธ์ 23].

ตำนานดวงอาทิตย์

ดวงอาทิตย์ (Sun) เป็นที่มาของวันอาทิตย์ (Sunday) เป็นดาวที่สำคัญที่สุดสำหรับโลก เพราะเป็นแหล่งพลังงานและแสงสว่างให้มนุษย์และสิ่งมีชีวิตต่างๆ บนโลก ถ้าไม่มีดวงอาทิตย์ก็จะไม่มีสิ่งมีชีวิตเกิดขึ้นบนโลกของเรา

    ดวงอาทิตย์
ที่มาของภาพ (National Geographic Society.2565)

ตำนานกรีก

เฟตอน (Phaeton) เป็นบุตรของ     เฮลิออส (Helios) ซึ่งเป็น สุริยเทพ (เทพเจ้าแห่งดวงอาทิตย์)  เพื่อน ๆ ของเฟตอน ท้าว่า ถ้าเฟตอนเป็นบุตรของสุริยเทพจริง ก็พิสูจน์ให้พวกเราเห็นหน่อย 

เฟตอนจึงเดินทางไปหา เฮลิออส กล่าวกับผู้เป็นพ่อว่า "ขอขับรถม้าของท่านพ่อ พาดวงอาทิตย์ขึ้นบนท้องฟ้า พวกเพื่อน ๆ จะได้เห็นว่าข้าฯ เป็นลูกของท่านพ่อจริง ๆ  ขอแค่วันเดียวเท่านั้นเองนะ ท่านพ่อ"

เฮลิออส บอกกับลูกว่า เจ้าขออย่างอื่นเถิด ม้าทั้ง 4 ตัวนี้แข็งแรงและพยศมาก แม้แต่ มหาเทพซูส ยังไม่สามารถควบคุมได้ แต่ไม่ว่าเฮลิออสจะพยายามเกลี้ยกล่อมเฟตอนให้เปลี่ยนใจอย่างไรก็ไม่สำเร็จ จึงจำใจต้องยอมให้เฟตอนขับรถม้า โดยเฮลิออสได้สอนวิธีการบังคับรถม้าให้

เมื่อเฟตอนได้ขึ้นบังคับรถม้าที่มีดวงอาทิตย์ เขาไม่สามารถควบคุมรถม้าได้ รถม้าได้ขึ้นสูงเกินไป ทำให้โลกหนาวเย็น แล้วรถม้าก็ลงมาต่ำเกินไป ทำให้โลกร้อนขึ้น จนบางส่วนของทวีปแอฟริกากลายเป็นทะเลทราย และคนแอฟริกาผิวไหม้กลายเป็นผิวดำ

มหาเทพซูส (Zeus) เห็นเหตุการณ์ เกรงว่าจะเกิดมหาภัยพิบัติแก่โลกมนุษย์ จึงขว้างสายฟ้ามาใส่เฟตอนเสียชีวิตร่วงหล่นตกลงมา ส่วนเฮลิออส ก็รีบเข้าไปควบคุมรถม้าพาดวงอาทิตย์ให้เคลื่อนที่กลับไปเป็นปกติ

ชาวกรีกโบราณได้สร้างรูปประติมากรรมสำริดขนาดใหญ่ของเทพเฮลิออสหรือสุริยเทพ ที่เมืองโรดส์ (ตั้งอยู่ที่ Mandraki Marina & Port ประเทศกรีซ) เรียกว่า “Colossus of Rhodes” เมื่อ 280 ปีก่อนคริสตกาล ความสูง 33 เมตร จัดเป็นหนึ่งในเจ็ดสิ่งมหัศจรรย์ของโลกยุคโบราณ แต่เกิดแผ่นดินไหวเมื่อ 226 ปีก่อนคริสตกาล ทำให้พังลงมา

ภาพจินตนาการ Colossus of Rhodes
ที่มาของภาพ (George Pilarinos.2564)

ตำนานอื่น ๆ 

ตำนานพระอาทิตย์ตามคติความเชื่อ  ลัทธิ หรือศาสนาต่าง ๆ ทั่วโลก ค่อนข้างสับสนปนเปกันไป แยกแยะไมได้ชัดเจน ลองมาดูตำนานพระอาทิตย์ของศาสนาที่ใกล้ ๆ ตัวเราดู ดังเช่น

ในศาสนาฮินดู พระอาทิตย์ เป็นเทวดานพเคราะห์องค์หนึ่ง  มีอำนาจเหนือกว่าเทวดานพเคราะห์ทั้งหลาย พระอาทิตย์ถูกสร้างขึ้นมา โดยพระศิวะ ท่านทรงนำไกรสรราชสีห์ 7 ตัว มาบดป่นเป็นผง ห่อผ้าสีแดง ประพรมด้วยน้ำอมฤต แล้วเสกเป็นพระอาทิตย์ขึ้น พระอาทิตย์จึงเป็นเทพบุรุษ มีกายสีแดงดังดอกชบา รูปร่างเล็ก แต่กำยำล่ำสัน นัยน์ตาสีทองประกายแดง มี 4 มือ ทรงดอกบัว คทา จักร สังข์ ตรีศูล ฯลฯ สวมมงกุฎทองคำ มีรัศมีสีแดงมี 7 แฉก สวมอาภรณ์สีทอง ทรงเครื่องประดับด้วยทองคำและแก้วปัทมราช (ทับทิม) ประทับนั่งบนดอกบัว ทรงราชรถสีแดงเทียมม้า 7 ตัว แทนวันทั้ง 7 มีพระอรุณเป็นสารถี พระอาทิตย์เป็นหนึ่งในสามเทพสูงสุด อันได้แก่

• พระอัคนี เทพแห่งไฟ
• พระอินทร์ เทพแห่งสายฟ้า
• พระอาทิตย์ เทพแห่งแสงสว่าง

พระอาทิตย์ ตามความเชื่อในศาสนาฮินดู
ที่มาของภาพ (วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. 2564)

ในพุทธศาสนาแบบเถรวาท พระอาทิตย์ หรือ สุริยเทพบุตร เป็นเทพบุรุษมีกายสีแดง มี 2 มือ ทรงศรและพระขรรค์เป็นอาวุธ สวมมงกุฎน้ำเต้า สวมอาภรณ์สีทอง ทรงเครื่องประดับด้วยทองคำและแก้วปัทมราช (ทับทิม) ทรงราชสีห์เป็นพาหนะ เป็นเทพบุตร 1 ในเทพ 33 องค์ ในสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ มีวิมานกว้าง 150 โยชน์ ใหญ่ 50 โยชน์ มีราชรถเทียมม้า 100 ตัว เป็นผู้ขับเคลื่อนดวงอาทิตย์ ให้โคจรใน 3 เส้นทาง ทำให้เกิดฤดูกาลต่าง ๆ ได้แก่ 

1. เส้นทางนอกสุด เรียกว่า โคณวิถี ก่อให้เกิดเหมันตฤดู (ฤดูหนาว) 
2. เส้นทางตรงกลาง เรียกว่า อัชวิถี ก่อให้เกิดคิมหันตฤดู (ฤดูร้อน) 
3. เส้นทางในสุด เรียกว่า นาควิถี ก่อให้เกิดวสันตฤดู (ฤดูฝน)

ที่มาของภาพ (โชติกา พิรักษา และ คณะ. 2560)

นิทาน ตำนาน เรื่องเล่าขาน เกี่ยวกับดวงอาทิตย์ หรือพระอาทิตย์ นี้ มีจำนวนมากมายที่มนุษย์ได้จินตนาการขึ้น ตามคติ ความเชื่อ ความศรัทธา ของแต่ละเผ่าพันธ์ แต่ละศาสนา แต่ละอารยะธรรม หากผู้อ่านต้องการศึกษาเพิ่มเติมต้องลองค้นหาอ่านกันดูเองนะครับ

**********************

เรียบเรียงโดย

ชมรมดาราศาสตร์ราชบุรี
24 ก.พ.2565

ที่มาข้อมูลและภาพ

• พงศธร กิจเวช. (2564). ดวงอาทิตย์ ที่มาของวันอาทิตย์. สาระวิทย์. [Online]. Available : https://www.nstda.or.th/sci2pub/sun-and-sunday/. [2565 กุมภาพันธ์ 24].
• George Pilarinos. (2564). Colossus of Rhodes – Among The Wonders of the Ancient World. [Online]. Available : https://gretour.com/colossus-of-rhodes/. [2565 กุมภาพันธ์ 24].
• วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. (2564). พระอาทิตย์. [Online]. Available : https://th.wikipedia.org/wiki/พระอาทิตย์#:~:text=พระอาทิตย์%20(เทวนาครี%3A%20सूर्य%20สูรฺ,ด้วยทองคำและแก้วปัทมราช(. [2565 กุมภาพันธ์ 21].
• National Geographic Society. (2565). Sun. [Online]. Available : https://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/sun/. [2565 กุมภาพันธ์ 24].
• โชติกา พิรักษา และ คณะ. (2560). อ่านด่วน!!!รู้หรือไม่?เทวดาองค์ไหนคุ้มภัยคุณอยู่!!เผยวิธี “บูชาเทวดาประจำวันเกิด “เสริมสิริมงคลให้ตัวเอง พร้อมบทสวดก่อนนอน.[Online]. Available : https://www.tnews.co.th/social/393061. [2565 กุมภาพันธ์ 24].

(ค้นหา) สถานที่ดูดาวในราชบุรี ตอนที่ 1

ภายใต้สถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโคโรน่า 2019  ผู้คนหันมาชอบเที่ยวพักผ่อนกับธรรมชาติ ไปในที่ที่ไม่มีผู้คนแออัดยัดเยียด พร้อมทั้งหายใจลึกๆ สูดอากาศบริสุทธิ์ให้เต็มปอด 

ปัจจุบันการท่องเที่ยวอีกรูปแบบหนึ่งที่กำลังมาแรง คือ การท่องเที่ยวเชิงดาราศาสตร์ (astronomical tourism) หรืออาจพูดง่าย ๆ ว่า การท่องเที่ยวแบบนอนกินลมชมดวงดาว จะชมแบบชิว ๆ ชื่นชมความสวยงามของท้องฟ้ายามค่ำคืน หรือ จะชมแบบได้ความรู้ทางดาราศาสตร์ติดตัวกลับไปด้วยก็ได้ 

จ.ราชบุรี เป็นอีกจังหวัดหนึ่งที่นักท่องเที่ยวจะได้สัมผัสกับธรรมชาติอันบริสุทธิ์ พร้อมกับไอหนาว หมอกขาว ขุนเขา และป่าสีเขียวแห่งเทือกเขาตะนาวศรี ซึ่งไม่ไกลจากกรุงเทพฯ ขับรถมาค้างสักหนึ่งคืน บ่าย ๆ อีกวันก็ขับรถกลับ เติมพลังให้ตัวเองเพื่อเตรียมทำงานหนักสู้พิษเศรษฐกิจในสัปดาห์ต่อไป

กิจกรรมหนึ่งในการท่องเชิงดาราศาสตร์ คือ กิจกรรมการดูดาว ซึ่ง จ.ราชบุรี ยังไม่มีสถานที่ท่องเที่ยวที่มุ่งเน้นให้บริการดูดาวอย่างจริงจัง ส่วนใหญ่ เป็นแค่เพียง การมาแคมปิ้งแล้วนอนชมดาว เท่านั้น  ชมรมดาราศาสตร์ราชบุรี จึงมุ่งหวังที่จะค้นหาสถานที่ดูดาวใน จ.ราชบุรี ที่มีภูมิประเทศและสภาพแสงที่เหมาะสม มีอุปกรณ์และสิ่งอำนวยความสะดวกในช่วยดูดาว ถ่ายภาพดาว ตามสมควร รวมทั้งมีการให้ความรู้เรื่องการดูดาวเบื้องต้นแก่นักท่องเที่ยวที่มาเยี่ยมเยือนอย่างครบวงจร 

ยอดเขากระโจม ดัดแปลงจาก FB ฅนรักป่า เขากระโจม สวนผึ้ง

ข้อมูลพื้นฐาน จ.ราชบุรี

จังหวัดราชบุรี เป็นจังหวัดในภาคกลางด้านตะวันตก มีภูมิประเทศที่หลากหลาย จากพื้นราบลุ่มแม่น้ำแม่กลองสู่ภูเขาสูง มีเทือกเขาตะนาวศรีทอดตัวยาวเป็นแนวพรมแดนไทย - เมียนมาร์       ตั้งอยู่ที่ละติจูด 13 องศา 09 ลิปดาเหนือ ถึง 13 องศา 57 ลิปดาเหนือ และลองติจูด 99 องศา 10 ลิปดาตะวันออก ถึง 100 องศา 03 ลิปดาตะวันออก 

มีพื้นที่ทั้งหมด 5,196.462 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 3,247,789 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 1.01 ของพื้นที่ทั้งประเทศไทย มีพื้นที่ใหญ่เป็นอันดับ 42 ของประเทศ อยู่ห่างจากกรุงเทพมหานครไปตามถนนเพชรเกษม ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 4 ประมาณ 100 กิโลเมตร มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดใกล้เคียง ดังนี้ 

• ทิศเหนือ ติดต่อกับ อ.ด่านมะขามเตี้ย อ.ท่าม่วง และ อ.ท่ามะกา จ.กาญจนบุรี 
• ทิศใต้ ติดต่อกับ อ.เขาย้อย และ อ.หนองหญ้าปล้อง จ.เพชรบุรี 
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับ อ.กำแพงแสน อ.เมืองนครปฐม อ.สามพราน จ.นครปฐม และ อ.บ้านแพ้ว จ.สมทุรสาคร และ อ.บางคนที อ.อัมพวา จ.สมุทรสงคราม
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับ เขตตะนาวศรี สาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมาร์

จ.ราชบุรี แบ่งการปกครองออกเป็น 10 อำเภอ ได้แก่ อ.เมือง อ.บางแพ อ.บ้านโป่ง อ.โพธาราม อ.ดำเนินสะดวก อ.วัดเพลง อ.ปากท่อ อ.จอมบึง อ.สวนผึ้ง และ อ.บ้านคา

สภาพภูมิประเทศ 

สภาพภูมิประเทศของจังหวัดราชบุรี แบ่งตามระดับความสูงของพื้นที่ โดยพื้นที่ของจังหวัดส่วนใหญ่ ร้อยละ 60 เป็นพื้นที่ราบและราบลุ่ม ระดับความสูงต่ำกว่า 100 เมตร เหนือระดับน้ำทะเลปานกลาง พบมากทางด้านตะวันออกบริเวณสองฝั่งแม่น้ำแม่กลองในเขต อ.เมือง อ.บ้านโป่ง อ.โพธาราม อ.ดำเนินสะดวก อ.บางแพ อ.ปากท่อ และ อ.วัดเพลง 

ที่มาของภาพ ปรับปรุงจาก Google Map

ส่วนพื้นที่ทางตอนกลางลาดมาทางตะวันตก เป็นที่ลาดเชิงเนิน และที่ลาดเชิงเขาระดับความสูงของพื้นที่อยู่ระหว่าง 100-750 เมตร เหนือระดับน้ำทะเลปานกลาง มีแม่น้ำภาชี และลำห้วยสาขาเป็นสายน้ำหลัก พบในเขต อ.สวนผึ้ง อ.บ้านคา อ.จอมบึง และ ด้านตะวันตกของ อ.ปากท่อ อ.เมือง อ.โพธาราม และ อ.บ้านโป่ง

สำหรับพื้นที่ภูเขาสูง ระดับความสูงตั้งแต่ 750 เมตรขึ้นไป พบกระจายเป็นกลุ่มทางตะวันตกเฉียงใต้ บริเวณชายแดนมีเทือกเขาตะนาวศรีที่สูงชันด้านตะวันตกติดกับสาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมาร์  และเขตแดนด้านใต้ ติดกับ จ.เพชรบุรี มีสภาพเป็นเทือกเขาสูงอุดมด้วย ป่าดิบ ป่าเบญจพรรณ ป่าเต็งรัง และป่าไผ่ พบในเขต อ.สวนผึ้ง อ.บ้านคา และ อ.ปากท่อด้านตะวันตก

สภาพภูมิอากาศ

จังหวัดราชบุรี ได้รับอิทธิพลจากลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้จากมหาสมุทรอินเดีย แต่เนื่องจากมีเทือกเขาตะนาวศรีกั้นอยู่ ทำให้พื้นที่ที่ติดกับเทือกเขามีฝนตกน้อย โดยฝนตกมากที่สุดในเดือนกันยายน และมัก ทิ้งช่วงในเดือนกรกฎาคมและสิงหาคม ทำให้สภาพอากาศของราชบุรีมี 3 ฤดู คือ 

• ฤดูฝน มี 2 ช่วง 
• ช่วงแรก เดือนพฤษภาคม -สิงหาคม 
• ช่วงที่สอง เดือนกันยายน -พฤศจิกายน ช่วงนี้ได้รับอิทธิพลจากร่องมรสุมที่เลื่อนลงมาจากทางภาคเหนือมาปะทะแนวเทือกเขาตะนาวศรี ทำให้มีฝนตกชุกและตกหนักแถบ อ.สวนผึ้ง อ.บ้านคา อ.จอมบึง และ อ.โพธาราม ทำให้เกิด อุทกภัยและน้ำป่าไหลหลากจากเทือกเขาเป็นประจำทุกปี 
• ฤดหูนาว เริ่มตั้งแต่ กลางเดือนพฤศจิกายน - กลางเดือนกุมภาพันธ์ จากข้อมูลอุณหภูมิของสถานีอุตุนิยมวิทยา จ.ราชบุรี อุณหภูมิต่ำที่สุดวัดได้ 9.8 องศาเซลเซียล (เมื่อวันที่ 28 ธ.ค.2542) 
• ฤดูร้อน เริ่มตั้งแต่ เดือนกุมภาพันธ์ - เดือนเมษายน จากข้อมูลอุณหภูมิของสถานีอุตุนิยมวิทยา จ.ราชบุรี อุณหภูมิสูงที่สุดวัดได้ 41.5 องศาเซลเซียส (เมื่อวันที่ 12 เมษายน 2559) 

มลภาวะทางแสง (Light Pollution)

มลภาวะทางแสง หมายถึง แสงประดิษฐ์ที่เกิดจากการกระทำกิจวัตรของมนุษย์ในเวลากลางคืน รวมถึงมลภาวะของแสงที่สว่างจ้าจนเกินความจำเป็น หรือแสงประดิษฐ์ที่ใช้ผิดวัตถุประสงค์ด้วย ซึ่งส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศการอยู่ร่วมกันของสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ เช่น สุนัข แมว นก สัตว์เลื้อยคลานและสัตว์อื่น ๆ อีกมากมาย โดยที่สำคัญยังส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม และต่อกิจกรรมดาราศาสตร์ของนักดาราศาสตร์อีกด้วย 

มลภาวะทางแสงที่อาจส่งผลกระทบต่อความเป็นอยู่ของมนุษย์และสิ่งแวดล้อมในลักษณะต่าง ๆ มี 4 ประเภทหลักด้วยกัน ได้แก่ 1) แสงบาดตา (Glare) 2) แสงเรืองไปยังท้องฟ้า (Sky Glow) 3) แสงรุกล้ำไปในเคหสถานของผู้อื่นหรือการรุกล้ำโดยแสง (Light Trespass) และ 4) แสงสับสน (Light Cutter) 

แสงที่มีผลกระทบต่อการดูดาวในยามค่ำคืน คือ แสงเรืองไปยังท้องฟ้า (Sky Glow) คือ แสงหรือความสว่างบนท้องฟ้าที่เกิดจากการกระทำของมนุษย์ที่ส่องแสงสว่างด้วยหลอดไฟหรือแสงประดิษฐ์ต่าง ๆ ขึ้นไปบนท้องฟ้านั่นเอง แสงเหล่านี้เรืองขึ้นไปบนท้องฟ้าเวลากลางคืน ทำให้บดบังทัศนียภาพในการมองเห็นและการสังเกตดวงดาวด้วยตาเปล่า 

จากภาพบน เป็นการวัดระดับมลภาวะทางแสง ในพื้นที่ จ.ราชบุรี (จาก APP: Light Pollution Map เมื่อ 20 ก.พ.2565 เวลา 19.53 น.) พบว่า พื้นที่ของ จ.ราชบุรี ที่เหมาะสมกับการดูดาวมากที่สุด คือ บริเวณ อ.บ้านคา และ อ.สวนผึ้ง ตามแนวสันเขาตะนาวศรีติดชายแดนประเทศสาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมา

(ค้นหา) สถานที่ดูดาวในราชบุรี

จากการที่วิเคราะห์สภาพพื้นที่ของ จ.ราชบุรี จึงพอที่จะกำหนดขอบเขตสำหรับพื้นที่ที่มีภูมิประเทศและสภาพแสงที่น่าจะเหมาะสมกับการดูดาวได้แคบลง นั่นคือ บริเวณตามสันเขาตะนาวศรีแนวขอบชายแดนของ อ.สวนผึ้ง และ อ.บ้านคา ติดกับ สาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมา  

ทางชมรมดาราศาสตร์ราชบุรี จึงตั้งใจวางแผนที่จะเชิญผู้เชี่ยวชาญด้านการดูดาว ลงไปสำรวจในพื้นที่จริงในอนาคตอันใกล้นี้  โดยมุ่งเน้น รีสอร์ท หรือ สถานที่กางเต็นท์พักแรม ที่เปิดให้บริการอยู่แล้วก่อน เช่น ยอดเขากระโจม หรือ จุดชมวิวห้วยคอกหมู เป็นต้น

• ดูดาวที่เขากระโจม
• สถานที่ดูดาวในประเทศไทยพร้อมเรตติ้ง พิกัดและภาพถ่าย

ท่านใดประสงค์จะอาสาสมัครเข้าร่วมค้นหาและสำรวจสถานที่ดูดาว ใน จ.ราชบุรี หรือท่านใด มีสถานที่ดูดาวใน จ.ราชบุรี ที่เหมาะสม แจ้งมาได้เลยนะครับ #ร่วมด้วยช่วยกัน

อ่านต่อ

• (ค้นหา) สถานที่ดูดาวในราชบุรี ตอนที่ 2 "เขตอนุรักษ์ท้องฟ้ามืด"

*********************

บันทึกเมื่อ 21 ก.พ.2565

โดย ชมรมดาราศาสตร์ราชบุรี

ที่มาข้อมูล

• วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. (2564). มลภาวะทางแสง. [Online]. Available : https://th.wikipedia.org/wiki/มลภาวะทางแสง. [2565 กุมภาพันธ์ 21].
• คณะกรรมการบริหารงานจังหวัดแบบบูรณาการ จังหวัดราชบุรี . (2564). แผนพัฒนาจังหวัดราชบุรี พ.ศ.2566 – 2570. สำนักงาน จ.ราชบุรี

สถานที่ดูดาวในประเทศไทยพร้อมเรตติ้ง พิกัดและภาพถ่าย

การดูดาวสามารถดูได้ทุกสถานที่ในยามค่ำคืน แต่จะมองเห็นดาวมากน้อยแค่ไหน ขึ้นอยู่กับแสงรบกวนในบริเวณนั้น ๆ

สถานที่ที่เหมาะสมสำหรับการดูดาวควรจะเป็นที่มืดปราศจากแสงจากเมืองรบกวน ตัวอย่างเช่น อุทยานแห่งชาติ หมู่บ้านตามชนบท บนเกาะแก่งในทะเล  เป็นต้น  ส่วนผู้ที่อาศัยอยู่ในเขตเมืองที่มีแสงรบกวนมาก ๆ จะสามารถมองเห็นเฉพาะกลุ่มดาวที่มีความสว่างมาก เช่น ดาวเคราะห์ และดวงจันทร์  แต่จะไม่สามารถมองเห็นประเภททางช้างเผือก กาแล็กซี และเนบิวลาได้ เนื่องจากวัตถุเหล่านี้มีแสงที่จางมาก ๆ จึงถูกแสงรบกวนจากเมืองบดบังไป จุดดูดาวที่ดีควรอยู่ห่างจากเมืองใหญ่ ๆ  อย่างน้อยประมาณ 100 กิโลเมตร

สถานที่ : บ้านแฝด (Twin House) ทะเลน้อย จ.พัทลุง

สถานที่ดูดาวอาจอยู่บนยอดเขาสูง ๆ  ยอดดอย ยอดภู หรืออาจอยู่ในทุ่งนา ชายทะเล หรือเกาะแก่งในทะเลก็ได้ ควรเป็นที่โล่งกว้าง สามารถเห็นขอบฟ้าได้รอบทิศ  หากมีข้อจำกัด ก็ควรเห็นทางด้านทิศเหนือเป็นหลัก เพื่อให้สามารถสังเกตการณ์การเคลื่อนที่ของทรงกลมท้องฟ้าได้ จากทิศตะวันออกไปทิศตะวันตก

สถานที่ดูดาวยอดนิยมในประเทศไทย ที่รวบรวมไว้นี้ นำมาจากการแนะนำของผู้ที่เคยไปแล้ว ได้เขียนไว้ในหนังสือ เอกสาร บทความ เว็บบล็อก เว็บไซต์ และโซเซียลมีเดียต่าง ๆ ต่อจากนั้นก็ไปค้นหาคะแนนเรตติ้ง  (⭐⭐⭐⭐⭐) และจำนวนผู้รีวิวของสถานที่ดูดาวนั้น ๆ จาก Google Map ดู พบรายละเอียดหลายแห่งน่าสนใจ  สรุปได้ดังนี้ (ข้อมูล ณ วันที่ 15 ก.พ.2565)

จ.น่าน

• ดอยเสมอดาว ต.ศรีสะเกษ อ.นาน้อย (4.5 ⭐ 3,081 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• อุทยานแห่งชาติขุนสถาน  ต.สันทะ อ.นาน้อย (4.5 ⭐ 17 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• กิ่วกะลกแคมป์  ต.ป่าแลวหลวง อ.สันติสุข (4.5 ⭐ 12 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• ดอยตีดู้ว์ ต.สะเนียน อ.เมือง (4.3 ⭐ 207 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.พะเยา

• ดอยหนอก ต.สันป่าม่วง อ.เมือง (4.7 ⭐ 23 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.เลย

• อุทยานแห่งชาติภูกระดึง ต.ศรีฐาน อ.ภูกระดึง (4.7 ⭐ 2,975 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• วนอุทยานหริรักษ์ ต.น้ำหมาน อ.เมือง (4.5 ⭐ 29 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• อุทยานแห่งชาติภูเรือ ต.หนองบัว อ.ภูเรือ (4.4 ⭐ 2,963 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• ภูอีเลิศ ต.ปากหมัน อ.ด่านซ้าย (4.4 ⭐ 31 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• จุดชมวิวภูทอก อ.เชียงคาน (4.3 ⭐ 16 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.เพชรบูรณ์

• ยอดผาตัด ต.เข็กน้อย อ.เขาค้อ (4.8 ⭐ 99 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• จุดชมวิวศาลาดุสิตา อุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวง ต.หนองแม่นา อ.เขาค้อ (4.7 ⭐ 139 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• ภูทับเบิก ต.วังบาล อ.หล่มเก่า (4.6 ⭐ 32 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.แม่ฮ่องสอน

• ดอยขุนแม่ยะ เขตอุทยานแห่งชาติห้วยน้ำดัง ต.โป่งสา อ.ปาย (4.9 ⭐ 7 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• ดอยพุ่ยโค ต.แม่คะตวน อ.สบเมย (4.7 ⭐ 242 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• หมู่บ้านรักไทย ต.หมอกจำแป่ อ.เมือง (4.6 ⭐ 1,138 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• ปางอุ๋ง (สวนป่าตามพระราชดำริปางตอง 2) ต.หมอกจำแป่ อ.เมือง (4.6 ⭐ 405 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• กิ่วลมเหนือ ดอยหลวงเชียงดาว ต.แม่นาเติง อ.ปาย (4.6 ⭐ 45 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• บ้านจ่าโบ่ ต.ปางมะผ้า อ.ปางมะผ้า (4.2 ⭐ 593 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.เชียงใหม่

• ดอยม่อนจอง  ต.ม่อนจอง อ.นันทบุรี (4.8 ⭐ 44 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• บ้านป่าบงเปียง ต.ช่างเคิ่ง อ.แม่แจ่ม (4.7 ⭐ 115 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• ดอยค้ำฟ้า ต.เมืองแหง อ.เวียงแหง (4.7 ⭐ 67 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• ยอดดอยหลวง ต.เชียงดาว อ.เชียงดาว (4.7 ⭐ 34 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• ดอยแม่ตะมาน ต.กึ๊ดช้าง อ.แม่แตง (4.7 ⭐ 22 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• สถานีเกษตรหลวงขุนวาง ต.แม่วิน อ.แม่วาง (4.6 ⭐ 218 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• กิ่วลม ลานกางเต้นท์ อุทยานแห่งชาติดอยผ้าห่มปก ต.โป่งน้ำร้อน อ.ฝาง (4.6 ⭐ 121 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• หอดูดาวแห่งชาติ (หอดูดาวเฉลิมพระเกียรติ 7 รอบ พระชนมพรรษา) อุทยานแห่งชาติดอยอินทนนท์ ต.บ้านหลวง อ.จอมทอง (4.6 ⭐ 95 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• จุดชมวิวม่อนสน ดอยอ่างขาง เขตของอุทยานแห่งชาติดอยฟ้าห่มปก ต.แม่สูน อ.ฝาง (4.5 ⭐ 1,360 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• ป่าสนวัดจันทร์ โครงการบ้านวัดจันทร์ บ.ห้วยอ้อ กัลยาณิวํฒนา อ.กัลยาณิวัฒนา (4.5 ⭐ 447 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• หลองข้าวสะเมิง ต.สะเมิงใต้ อ.สะเมิง (4.5 ⭐ 233 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• บ้านภูหมอก ต.แม่แรม อ.แม่ริม (4.5 ⭐ 160 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• ไร่ชา 2000 (ไร่ชาลุงเดช) ต.เมืองก๋าย อ.แม่แตง (4.2 ⭐ 899 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย) 
• ห้วยกุ๊บกั๊บ ต.กึ๊ดช้าง อ.แม่แตง (4.1 ⭐ 22 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• ดอยแม่โถ ต.เทพเสด็จ อ.ดอยสะเก็ด (2.7 ⭐ 31 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.ลำปาง

• ลานกางเต็นท์ อุทยานแห่งชาติแจ้ซ้อน ต.แจ้ซ้อน อ.ปาน (4.7 ⭐ 136 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.เชียงราย

• ภูชี้ฟ้า ต.ปอ อ.เวียงแก่น (4.7 ⭐ 954 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• ดอยผาตั้ง ต.ปอ อ.เวียงแก่น (4.5 ⭐ 549 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.ลำพูน

• ผาแดงหลวง ตั้งอยู่ในอุทยานแห่งชาติแม่ปิง ต.ก้อ อ.ลี้ (4.8 ⭐ 28 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.ตาก

• สามไร่ แม่กาษา ต.แม่กาษา อ.แม่สอด (5.0 ⭐ 4 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• ดอยสอยมาลัย ตั้งอยู่ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าแม่ตื่น ต.สามหมื่น อ.แม่ระมาด (4.7 ⭐ 38 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• ม่อนครูบาใส อุทยานแห่งชาติแม่เมย ต.แม่สอง อ.ท่าสองยาง (4.5 ⭐ 152 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.อุตรดิตถ์

• ภูสอยดาว อุทยานแห่งชาติภูสอยดาว อ.น้ำปาด (4.6 ⭐ 534 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.อุทัยธานี

• บ้านนับดาว ต.บ้านบึง อ.บ้านไร่ (4.7 ⭐ 18 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.กำแพงเพชร

• ช่องเย็น อุทยานแห่งชาติแม่วงก์ ต.ปางตาไว อ.ปางศิลาทอง (4.4 ⭐ 45 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.พิษณุโลก

• เขาโปกโล้น ต.นครชุม อ.นครไทย (4.7 ⭐ 70 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• ร่องเขาแห่งนครชุม ต.นครชุม อ.นครไทย (4.5 ⭐ 84 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.นครราชสีมา

• หอดูดาวเฉลิมพระเกียรติ 7 รอบ พระชนมพรรษา ภายในมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี ต.สุรนารี  อ.เมือง (4.6 ⭐ 62 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.อุบลราชธานี

• วัดสิรินธรวรารามภูพร้าว หรือ วัดเรืองแสง ต.ช่องเม็ก อ.สิรินธร (4.7 ⭐ 3,223 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• สามพันโบก บ้านโป่งเป้า ต.เหล่างาม อ.โพธิ์ไทร  (4.4 ⭐ 1,284 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• หาดชมดาว,แก่งชมดาว ต.นาตาล อ.นาตาล (4.3 ⭐ 302 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.สุรินทร์

• บ้านตากลาง หมู่บ้านช้างสุรินทร์ ต.กระโพ อ.ท่าตูม (4.5 ⭐ 84 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.ชัยภูมิ

• วังน้ำเขียว ต.วังตะเข้ อ.หนองบัวระเหว (4.7 ⭐ 23 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• มอหินขาว เขตอุทยานแห่งชาติภูแลนคา  ต.ห้วยต้อน อ.หนองบัวแดง (4.4 ⭐ 130 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.ฉะเชิงเทรา

• หอดูดาวเฉลิมพระเกียรติ 7 รอบ พระชนมพรรษา ต.วังเย็น อ.แปลงยาว (4.7 ⭐ 183 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.นครนายก

• อ่างเก็บน้ำวังบอน อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ ต.นาหินลาด อ.ปากพลี (4.1 ⭐ 662 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.สระบุรี

• วัดป่าสวางบุญ ต.ชะอม อ.แก่งคอย (4.5 ⭐ 1,290 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.กาญจนบุรี

• เขาช้างเผือก ต.ปิล็อก อ.ทองผาภูมิ (4.7 ⭐ 89 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• Thawsi Lake Hill  ริมเขื่อนศรีนครินทร์ ต.ท่ากระดาน อ.ศรีสวัสดิ์ (4.6 ⭐ 110 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.สุพรรณบุรี

• ยอดเขาเทวดา อุทยานแห่งชาติพุเตย ต.วังยาว อ.ด่านช้าง (4.7 ⭐ 212 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.เพชรบุรี

• หาดบางเก่า (อยู่ระหว่างหาดชะอำกับหาดปึกเตียน) ต.หนองศาลา อ.ชะอำ (4.6 ⭐ 9 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• บ้านกร่างแค้มป์ ต.ห้วยแม่เพรียง อ.แก่งกระจาน (4.5 ⭐ 580 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• อุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน อ.แก่งกระจาน (4.4 ⭐ 1,937 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.ประจวบคิรีขันธ์

• เขาสามร้อยยอด อุทยานแห่งชาติเขาสามร้อยยอด ต.สามร้อยยอด อ.สามร้อยยอด (4.5 ⭐ 25 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.ชุมพร

• ผาเปิดใจ ช่องหินหมู ต.รับร่อ อ.ท่าแซะ (4.4 ⭐ 35 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• บ้านปากหาด ต.ท่ายาง อ.เมือง (4.2 ⭐ 226 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.ระนอง

• หาดบางเบน อ.กะเปอร์ (4.1 ⭐ 107 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.พังงา

• จุดชมวิวเสม็ดนางชี ต.คลองเคียน อ.ตะกั่วทุ่ง (4.6 ⭐ 3,941 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.พัทลุง

• บ้านแฝด (Twin House) ต.พนางตุง อ.ควนขนุน (5.0 ⭐ 7 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• ทะเลน้อย ต.พนางตุง และ ต.ทะเลน้อย อ.ควนขนุน (4.4 ⭐ 373 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.สงขลา

• หอดูดาวเฉลิมพระเกียรติ 7 รอบ พระชนมพรรษา ต.เขารูปช้าง อ.เมือง (4.6 ⭐ 335 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.นครศรีธรรมราช

• หากขนอม อุทยานแห่งชาติหาดขนอม-หมู่เกาะทะเลใต้ ต.ขนอม อ.ขนอม (4.2 ⭐ 278 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

จ.สุราษฎร์ธานี

• เกาะเต่า ต.เกาะเต่า อ.เกาะพะงัน (4.5 ⭐ 879 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)
• แพ 500 ไร่ เขื่อนเชี่ยวหลาน ต.เขาพัง อ.บ้านตาขุน (4.3 ⭐ 199 รีวิว) (ดูพิกัดและภาพถ่าย)

ยังมีสถานที่ดูดาวที่เหมาะสมอีกหลายแห่งในประเทศไทยที่ยังไม่ได้ค้นพบ  หรืออาจค้นพบแล้ว แต่ยังไม่สามารถนำพาผู้คนเดินทางเข้าไปดูดาวยังสถานที่นั้น ๆ ได้ ขาดเส้นทางที่สะดวกปลอดภัย ขาดโครงสร้างพื้นฐานที่จำเป็น เช่น ที่พักแรม ลานการเต็นท์ สุขา ห้องน้ำ และสิ่งอำนวยความสะดวกที่ควรมีตามสมควร เป็นต้น

ใครที่ค้นพบสถานที่ดูดาวใหม่ ๆ แจ้งกันมาให้ทราบได้นะครับ เพื่อที่จะได้ช่วยกันประชาสัมพันธ์ต่อไป

********************

รวมรวมโดย

ชมรมดาราศาสตร์ราชบุรี

12 ก.พ.2565

ที่มาข้อมูล

• เภพาเที่ยว. (2563). รวม 39 สถานที่ดูดาวในเมืองไทย. [Online]. Available : https://www.phephatiew.com/travel/สถานที่ดูดาวในเมืองไทย/. [2565 กุมภาพันธ์ 15].
• บันทึกคนขี้เที่ยว. (2563). 12 โลเคชั่น ชวนกันไปนอนดูดาว. [Online]. Available : http://khonkheetiew.com/star-gazing/. [2565 กุมภาพันธ์ 15].
• Unseen Tour Thailand. (2563). 20 สถานที่กางเต็นท์ดูดาว. [Online]. Available : http://unseentourthailand.com/2020/12/14/20tent/. [2565 กุมภาพันธ์ 15].
• Diam yp. (2562). 15 สถานที่ถ่ายดาว ล่าทางช้างเผือก พร้อมแชร์เทคนิคการถ่ายดาวฉบับมือใหม่. [Online]. Available : https://www.wongnai.com/trips/star-photography-spots. [2565 กุมภาพันธ์ 15].
• แบกกล้องเที่ยว. (2559). รวม 15 สถานที่นั่งชมดาวในเมืองไทย. [Online]. Available : https://baagklong.com/2016/10/15-place-star/. [2565 กุมภาพันธ์ 15].