เสน่ห์ฤดูหนาว ชมทะเลดาวที่สวนผึ้ง

ใครที่มาเยี่ยมเยือน อ.สวนผึ้ง ราชบุรี ในช่วงฤดูหนาว นอกจากจะได้สัมผัสกับ ไอหนาว หมอกขาว และป่าเขียว ๆ ดิบ ๆ แห่งขุนเขาตะนาวศรีแล้ว เสน่ห์อีกอย่างหนึ่งของสวนผึ้ง ก็คือ การได้ชมทะเลดาวที่สวยงามระยิบระยับเต็มท้องฟ้า

ที่มาของภาพ : ปรับปรุงจาก (Nikki Salter. 2561).

ดาวมันอยู่บนฟ้า อยู่ที่ไหนก็น่าจะมองเห็น

หลายคนอาจสงสัยว่า ดวงดาวมันก็อยู่บนฟ้า อยู่ที่ไหนก็น่าจะมองเห็นได้ จริง ๆ แล้วถูกต้องเลยครับ แต่อาจเป็นเมื่อ 2-3,000 ปีก่อน แต่ตอนนี้ พ.ศ.2566 น่าจะไม่จริงแล้ว เพราะมนุษย์พวกเราประดิษฐ์หลอดไฟฟ้าขึ้นมา ทำให้โลกเราสว่างไสวในยามค่ำคืน ที่ไหนคนอยู่มาก แสงไฟก็มากตาม การใช้แสงไฟมากเกินไปโดยไม่มีการควบคุม มันก็เลยเกิด มลภาวะทางแสง (Light pollution)  ส่งผลกระทบมากมายต่อชีวิตสรรพสัตว์บนโลก สุขภาพของเรา สิ้นเปลืองเงิน พลังงาน ทรัพยากร และที่สำคัญปิดกั้นระหว่างเรากับดวงดาว

ที่มา (แอปพลิเคชั่น light pollution map. 2566)

มลภาวะทางแสง

แผนที่แสดงมลภาวะทางแสงด้านบน พื้นที่ที่เป็นสีขาวอมม่วง เช่น กรุงเทพฯ จะมีแสงสว่างเรืองขึ้นท้องฟ้าจำนวนมาก ถัดมาก็จะเป็นพื้นที่สีแดง สีส้ม สีเหลือง สีเขียว จะมีแสงจากเมืองเรืองขึ้นท้องฟ้า ลดหลั่นกันมาตามลำดับ ส่วนสีฟ้า และสีน้ำเงิน จะมีแสงเรืองจากเมืองน้อยมาก พื้นที่เหล่านี้ ท้องฟ้าจะมืด ทำให้เห็นดวงดาวได้ชัดเจน 

การวัดค่าความสว่างท้องฟ้า ที่นิยมใช้กันส่วนใหญ่จะใช้มาตราบอร์เทิล (Bortle scale) ในการสื่อสาร โดยท้องฟ้าจะมีค่าตั้งแต่ Class 1-9  ยกตัวอย่างง่าย ๆ เช่น (ดูแผนที่แสดงมลภาวะทางแสงด้านบนประกอบ)

• กรุงเทพมหานคร ท้องฟ้าจะอยู่ใน Class 9 (Inner-City Sky) 
• เมืองนครปฐม ท้องฟ้าจะอยู่ใน Class 8 (City Sky) 
• เมืองราชบุรี ท้องฟ้าจะอยู่ใน Class 6 (Bright suburban sky)
• พื้นที่ อ.สวนผึ้ง ท้องฟ้าจะอยู่ใน Class 2 (Typical truly dark site)
• พื้นที่ตามแนวชายแดนไทย-พม่า สันเขาตะนาวศรี ท้องฟ้าจะอยู่ใน Class 1 (Excellent dark-sky site) 

พื้นที่ อ.สวนผึ้ง และ อ.บ้านคา จ.ราชบุรี
มีสภาพท้องฟ้ามืดเหมาะแก่การดูดาวมาก

ชมทะเลดาวที่สวนผึ้ง

อ.สวนผึ้ง มี บ้านพัก รีสอร์ท โฮมสเตย์  ลานกางเต็นท์ ให้บริการอยู่จำนวนมาก มีสิ่งอำนวยความสะดวกขั้นพื้นฐานครบถ้วน ทั้งไฟฟ้า น้ำประปา สัญญาณโทรศัพท์ และร้านสะดวกซื้อ การเดินทางถึงแหล่งที่พักสามารถเดินทางถึงด้วยรถยนต์ธรรมดาไม่ต้องออฟโรด (ยกเว้นขึ้นจุดชมวิวบนยอดเขาต่าง ๆ) 

อ.สวนผึ้ง อยู่ใม่ไกลจากกรุงเทพฯ ในฤดูหนาวก็ไม่หนาวมากจนเกินไป  อุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย 20℃ อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย 30℃ ในพื้นที่ไม่มีกิจกรรมกลางคืนสำหรับนักท่องเที่ยว ส่วนใหญ่นักท่องเที่ยวสังสรรค์กันเองภายในกลุ่ม 

ทางช้างเผือก หมู่บ้านห้วยกระวาน อ.สวนผึ้ง จ.ราชบุรี

ที่มาของภาพ (มงคลบารมี ระยอง. 2566)

การดูดาว หรือดูปรากฏการณ์ทางดาราศาสตร์ จึงเป็นกิจกรรมทางเลือกหนึ่งในยามค่ำคืนสำหรับผู้ที่สนใจ เพราะท้องฟ้าของ อ.สวนผึ้งอยู่ในระดับ Class 2 ซึ่งเหมาะแก่การสังเกตการณ์ทางดาราศาสตร์เป็นอย่างยิ่ง 

อย่าลืมนะครับ หนาวนี้ มาชมทะเลดาวที่ อ.สวนผึ้งกัน

อ่านเพิ่มเติม

• เคอร์ฟิวแสงสว่างในเมืองใหญ่ ลดมลพิษทางแสง ประหยัดพลังงาน
• (ค้นหา) สถานที่ดูดาวในราชบุรี ตอนที่ 2 "เขตอนุรักษ์ท้องฟ้ามืด"

*****************************

เขียนโดย
พลตรี ดร.สุชาต จันทรวงศ์
ชมรมดาราศาสตร์และมวลเมฆ จ.ราชบุรี
15 พ.ย.2566

ที่มาข้อมูล

• Nikki Salter. (2561). Summer Sky-Watching. [Online]. Available : https://pissouribay.com/summer-sky-watching/. [2566 พฤศจิกายน 15].
• มงคลบารมี ระยอง. (2566). หมู่บ้านห้วยกระวาน สวนผึ้ง ราชบุรี . [Online]. Available : https://www.facebook.com/photo/?fbid=9339330689473048&set=g.811264558922837. [2566 พฤศจิกายน 15].